Geologie

Vakinfo

Lessen en examens
Docent	Robert Speijer (sinds 2014)
Lesvorm	Hoorcollege en practicum
Examenvorm	Mondeling met schriftelijke voorbereiding
Achtergrond
Studiepunten	6
Wanneer?	1e bach, 1e sem
Brossen?	Les kan wel af en toe: is natuurlijk wel interessant, practicum verplicht

2024

Januari (geowetenschappen)

• samenstelling aardkern
  • Hoe heeft men de samenstelling van de aardkern geredeneerd. Welke technieken etc. leg uit
  • Hoe kan het dat de kern zowel vloeibaar als vast is? Hoe is men dit te weten gekomen
  • Leg de link met de geotherm van de aarde uit.
• Variscische orogenese
  • Wanneer (tijdvak en jaartal) Variscische orogenese
  • uitleggen waarom dit ontstond  
  • Hoe te zien in België
• Breuken
  • schets afschuiving/overschuiving breuk
  • welke tektonische processen horen hierbij
• verwering/isostasie
  • Waarom zullen gebergte zoals de alpen onder hun eigengewicht instorten, hoe werkt dit systeem
  • Hoe zullen gesteente begraven op 35 km toch terug aan de opp komen
  • Leg link tussen verwering en de bowenreeks uit.

2023

Januari (geologen)

• Uitleg over El Capitan
  • Wat is graniet en uit welke mineralen bestaat het?
  • Wat is een batholiet? Hoe wordt dit gevormd? Geef ook de tektonische condities.
  • Hoe komt het dat de steile wanden van dit U-dal (uitgesneden door gletsjers) zo steil blijven?
• De ouderdom van de aarde
  • Hoe oud is de aarde en op welke manier kunnen we deze bepalen?
  • Verklaar hoe de opbouw van de aarde tot stand is gekomen. Verklaar de relatie tussen enerzijds de chemische en mineralogische indeling van de aarde en anderzijds de opbouw van de aarde.
• Het Proterozoïcum wordt gekenmerkt door stromatolieten en BIFs.
  • Wanneer begon en eindigde het Proterozoïcum? Welk tijdsvak (eon) volgde erop?
  • Wat zijn stromatolieten en BIFs? Wat vertellen ze ons over de ontwikkeling van de aarde?
• Bruinkool
  • Wat is bruinkool en hoe wordt het gevormd?
  • Als bruinkool gevormd wordt bij maximum 90°C, schat dan de maximale begravingsdiepte en waarvan is die afhankelijk?
  • Bruikoollagen worden vaak afgewisseld door zandsteenlagen met mariene schelpen. Hoe komt dit? Verduidelijk je antwoord met een schets

31 Januari (geografen)

1) 1a. wat is graniet en uit welke mineralen bestaat het?

    1b. wat is een batholiet en in welke tektonische settings komt het voor? Hoe wordt batholiet gevormd?

    1c. Waarom blijft de helling van graniet bij El Capital zo steil als de gletsjer weg is?

2) 2a. Wat is de ouderdom van de aarde en hoe weten we dat?

    2b. Hoe is de interne aarde opgebouwd en wat is het verband tussen de chemische en mineralogische samenstelling?

3) 3a. Wanneer viel het proterozoïcum en welk eon volgt erop?

3b. Wat zijn BIFs en stromatolieten? En wat zegt het over de evolutie van het leven op aarde?

4) 4a. Wat is bruinkool en hoe wordt het gevormd?

4b. Als bruinkool gevormd wordt bij 90°C, wat is dan de maximale begravingsdiepte? Hoe weet je die diepte?

4c. Hoe kan er een afwisseling van zandsteenlagen en bruinkoollagen zijn? In de zandsteenlagen vinden we mariene organismen terug. Maak een tekening ter verduidelijking van de uitleg.

16 Januari (geografen)

In het Perm vonden er zoutafzettingen plaats. In Nederland wordt hierin radioactief afval opgeslaan

a. Welke periode was er voor en na het Perm? + begin en einddatum van het Perm geven

b. Waarom slaan we in België geen radioactief afval op in zoutlagen maar in Boomse klei?

c. Geef verduidelijking bij volgende woorden zodanig dat verschillen duidelijk zijn: klei, kleisteen, kleifractie, kleimineralen

d.  Waarom zijn zandsteenlagen niet geschikt om radioactief afval in op te slaan?

Tijdens het Paleozoïcum was er een enorme CO2 afname in de atmosfeer, dit gebeurde door twee belangrijke gebeurtenissen.

a. Welk tijdvak was er voor en na het Paleozoïcum?

b. Welke grote gebeurtenissen verklaren de afname van CO2 in de atmosfeer?

c. Welke processen spelen hier in een grote rol?

Pompeï en nog een dorp werden rond 70AD bedekt door een bepaalde laag gesteente.

a. Waarom vindt er in Zuid-Italië veel vulkanisme plaats?

b. Met welke laag gesteente werden die dorpen bedekt en hoe ontstond dat gesteente?

c. Welk soort magma is hier dan aanwezig en hoe kan de Pliniaanse eruptie hierdoor verklaard worden? (ongeveer)

Alles over gneis.

a. Wat is een gneis? Wat zijn de kenmerken en mineralogische samenstelling?

b. In welke omstandigheden wordt een gneis gevormd?

c. Hoe kan orthogneis dat gevormd wordt uit graniet onderscheiden worden van paragneis dat gevormd wordt uit kleiig gesteente?

Augustus

• Geef alle verbanden tussen het Massief van Brabant, de geschiedenis van Avalonia, de vulkaankraterpijp bij Quenast (ten zuiden van Brussel) en de Devoon koraalriffen die gevonden kunnen worden in de Ardennen. Leg deze ook uit.
• De ouderdom
  • Een manier om de uitdijingssnelheid van het heelal te bepalen is via roodverschuiving. Leg uit wat roodverschuiving precies is en verklaar hoe dit kan helpen om de uitdijingssnelheid te bepalen.
  • Wat is de ouderdom van het heelal? Op welke waarneming steunt deze ouderdom het meest?
  • Wat is de ouderdom van de aarde? Hoe kan men deze bepalen?
• Leg volgende begrippen duidelijk uit zodat de betekenis en de verschillen duidelijk worden. Geef bij ieder begrip ook telkens 2 gesteenten waarin deze voorkomen. Je mag meermaals hetzelfde gesteente geven. Begrippen: zand, zandfractie, kwarts, silica, silicaat.
• Ijskernen
  • Voor welke periode worden ijskernen gebruikt?
  • Welke data kan je enkel halen uit ijskernen en niet uit sedimentkernen?
  • Wat was vermoedelijk de oorzaak voor de start van de opbouw van de Antarctische ijskap in het Oligoceen?
  • Op welke manier kunnen we vaststellen dat de opbouw van de Antarctische ijskap in het huidige ijstijdvak begonnen is in het Oligoceen?

2022

Januari (geologen)

• Uitleg over Ichytosaurus
  • Welke periode is er voor het Jura en welke erna? Hoe lang duurde het Jura?
  • Wat is een schalie en waaruit is het opgebouwd?
  • Welke platte schelpachtige fossielen kan je er vinden?
  • Waarom zijn de beenderen grotendeels intact van de Ichytosauriërs?
• Uitleg over het Massief van Brabant
  • Wat is het Massief van Brabant?
  • Hoe en wanneer is het gevormd?
  • Hoe komt het dat er gebieden zijn met sedimenten van het Kenozoïcum en op andere plaatsen blootliggende delen van het Massief van Brabant
• Uitleg over klimaat tijdens het Carboon
  • Wat zijn de tijd vakken voor en na het Carboon en wanneer was het Carboon?
  • Hoe heeft Alfred Wegener uit dit continentendrift beargumenteerd?
  • Hoe kunnen we dit nu bevestigen?
• Metamorfose
  • Definieer metamorfose en geef de redenen ervan
  • Wat zijn de verschillen en gelijkenissen tussen contactmetamorfose en schokmetamorfose?

17 Januari (geografen)

Vulkaan Laacher see

• Caldera: wat is het en hoe wordt het gevormd?
• Geef de nucleaire vervalreacties van  87Rb en 14C + halfwaardetijd  +  voor welke materialen deze gebruikt worden
• Welke van deze twee vervalreacties is de nauwkeurigste voor een vulkaan die 13000 jaar geleden explodeerde (de Laacher-see-vulkaan)

Boomse Klei: een bruine klei met organisch materiaal. Ze onderzoeken mogelijkheden om in deze kleilaag kernafval op te slaan.

• Verschil tussen silt en siltfractie
• Verschil tussen zandfractie en siltfractie
• Waarom hebben bakstenen van Boomse klei een roodbruine kleur?

• Welke kenmerken van  Boomse klei zijn belangrijk voor de opslag van kernafval?
• Waarom moet Nederland zich hier meer zorgen over maken dan wij?

Er worden aan de basis van bepaalde sedimenpakketen in België afgeronde vuursteenkeien gevonden, bv in de zanden van Diest.

• Wat is vuursteen (waaruit is het opgebouwd)? Hoe en in welke omstandigheden wordt het gevormd?
• Waarom ligt vuursteen aan de basis van deze mariene afzettingsgesteenten?  Uit welk gesteente komt silex?

Aardmagnetisme

• Tot welke sluitelinzichten in de platentektoniek is men gekomen met het aardmagnetisme?

2021

Januari (geologen)

• Verklaar dat de platentektoniek aan de basis ligt van allerhande processen en fenomenen. De argumenten van Wegener moeten hier NIET uigelegd worden.
• In Aken en Keulen wordt bruinkool ontgonnen (tekening van doorsnede grond waarbij aquifer doorsneden wordt door mijn)
  • Wanneer is het Neogeen?
  • Wat is bruinkool en hoe wordt het gevormd?
  • Wat voor gevolgen heeft de ontginning van bruinkool voor de maatschappij en voor het milieu?
  • Wat zijn de gevolgen hier (in Keulen/Aken) als men door de freatische grondtafel heeft geboord? We gaan ervan uit dat er geen hangende watertafel onder de freatische watertafel ligt.
  • Wat is het verschil tussen een freatische watertafel en een hangende watertafel? Toon met een tekening.
• Diamant en grafiet
  • Wat zijn de overeenkomsten en verschillen tussen diamant en grafiet?
  • Door welke factoren worden deze bepaald en hoe vindt men deze vormingsfactoren?
  • In welke gesteenten vindt men vooral diamant?
  • In welk ander gesteente vindt men ook diamant door secundaire toevoer? Hoe komt deze tot stand?
• Hele uitleg over PETM
  • Hoe komt een broeikastijdvak tot stand?
  • Wat is silicaatverwering en wat is de rol daarvan in vroegere klimaten en wat is de rol daarvan nu?
  • De aarde heeft vroeger warmere periodes gekend? Waarom is het dan dat deze periodes toch niet zo goed zijn voor de mens, leg aan de hand van de polaire ijskappen en gletsjers?

7 Januari (geografen)

Obliquiteit en obliquiteitscyclus

a) Leg obliquiteit uit en beschrijf de obliquiteitscyclus.

b) Wat is de invloed hiervan op de mondiale zeespiegel?

Olivijn en pyroxeen

a) Maak een schets zodat het verschil tussen olivijn en pyroxeen duidelijk wordt.

b) In welk type gesteenten zijn deze terug te vinden?

c) Hoe kan je olivijn en pyroxeen makkelijk onderscheiden van veldspaten?

Bauxiet

a) Wat is het en waaruit bestaat het?

b) Bespreek de vormingsprocessen hiervan.

c) Hoe komt het dat het ook bij ons teruggevonden werd vroeger?

d) Geef de tijdsaanduidingen van het Krijt. Welke periode volge hierop?

Hoeksdiscordantie

a) Maak een tekening hiervan en benoem de elementen.

b) Hoe wordt dit gevormd?

c) (Link gebergtevorming Massief van Brabant en ganggesteente/vulkanisme)?

Augustus

• Zoutdiapieren
  • Leg uit wat een zoutdiapier is en maak een schets, met schaal
  • Hoe wordt een Zoutdiapier gevormd?
  • Wat zijn de maatschappelijke relevanties van zoutdiapieren
• Hotspots
  • welke observties in de oceanen hebben geleid tot de theorie van hotspots?
  • Wat veroorzaakt hotspots? Leg het verband uit tussen platentektoniek en Hotspots.
  • De meeste hotspots zijn opgebouwd uit mafische magma's, echter de hotspots onder Yellowstone bevatten ook felsische en intermediare magma's, verklaar dit.
• gebergtevorming
  • Maak een schets van een op/afschuivingsbreuk, en de duidelijke bewegingsrichting + geef bij elke verschuiving een indicatie van het tektonisch regime waarbij de breuk gevormd wordt.
  • Leg uit waarom gebergten, bij subductie zones onder hun eigen massa zullen ineenzakken? Waarom komt gesteenten van >30km diep toch aan het oppervlak?
• Bodem in Vlaanderen
  • Verklaar hoe een hiaat tot stand komt ( vb van Vlaanderen)
  • Welke periode bevat het Cenozoicum, vanaf waneer is het gestart?
  • Glauconiet wordt vaak gevonden in Vlaamse zanden, geef een korte mineralogische uitleg over glauconiet.

2020

Januari (geologen)

• Maak een schets van een anticline en een syncline die in elkaar overgaan.
  • Wat is het assenvlak en teken dit ook op de schets.
  • In een van de door jouw getekende lagen komt druksplijting voor: bij welke gesteenten komt dit voor en hoe wordt het gevormd. Wat is de richting van die druksplijting.
  • Als we de oudst mogelijke laag willen weten, waar moet er dan geboord worden (duid aan op schets)?
• Geef een omvattende beschrijving van gneis. In welke geologische setting wordt het gevormd en onder welke omstandigheden?
  • Waarom kan een orthogneis (uit graniet) en een paragneis (uit kleirijk gesteente) moeilijk van elkaar onderscheiden worden?
• Na de uitstap uit de kernenergie is Duitsland meer gaan inzetten op groene energie, maar ook op de erg vervuilende bruinkool.
  • Wat is bruinkool en hoe wordt het gevormd?
  • Als bruinkool gevormd wordt bij maximum 90°C, schat dan de maximale begravingsdiepte en waarvan is die afhankelijk?
  • Bruikoollagen worden verticaal vaak afgewisseld door zandsteenlagen met mariene schelpen. Hoe komt dit?
• Wat zijn de maatschappelijke problemen bij een kalksteenondergrond waar veel neerslag valt?
  • Verklaar deze processen, incl. de chemische reacties.
  • Verklaar hoe travertijn in druipstenen in grotten gevormd wordt.

13 Januari (geografen)

1)  Bij veel neerslag leidt tot problemen met kalksteen, waarom en bespreek het hele proces + welke maatschappelijke problemen? Geef ook relevante chemische reacties. Waarom zijn er travertijnen druipstenen in grotten? + relevante chemische reacties

2) Geef een samenvattende omschrijving van het gneiss gesteente (heel volledig). In welke omstandigheden wordt gneiss gevormd? Waarom is er weinig verschil in samenstelling tussen orthogneiss en paragneiss?

3) Hoe wordt bruinkool gevormd? (heel erg in detail zijn). Bruinkoollagen wordt vaak afwisselend met zandsteenlagen teruggevonden, waarom is dit het geval en verduidelijk met een schets.

16 Januari (geografen)

1. In Duitsland wordt radioactief afval opgeslagen in zout lagen, in Nederland willen ze dit doen. In België worden ze opgeslagen in kleilagen.

• Waarom slagen we ons afval ook niet in onze kleilagen op?
• leg het verschil uit tussen Klei, kleisteen, kleifractie en kleimineralen
• Waarom word radioactief afval niet in een zandsteen opgeslagen?

2. Leg de opbouw van de aarde uit en hoe oud is de aarde, hoe weet men dit?

Bespreek de mineralogische opbouw en vergelijk me de geologische opbouw. (hele opbouw aarde geven)

3.  Verklaar de actieve vulkaan in Zuid-Italië. Wat stoot hij uit?

• Hoe ontstaat tis soort magma?
• Wat gebeurde er in met de stad Pompei in het jaar 79 AD?

4. Wat is bruinkool? Hoe ontstaat het? Waarom komt het soms voor in afwisseling met zandsteen?

17 Januari (geografen)

a) Waarom wordt er in belgie geen radioactief afval opgeslagen uit zoutlagen uit het Perm?

b) Leg beknopt de verschillen uit van klei, kleisteen, kleifractie en kleinmineralen

c) Waarom worden ze niet in zandlagen opgeslagen?

a) Leg uit wat een caldera is en hoe ze gevormd wordt.

b) Waarom is een caldera op een eiland in de zee catastrofaler dan als op het continent?

c) Wat is de samenstelling van het magma?

a) Wanneer vond het Krijt plaats en wat was de periode erna?

b) Wat is bauxiet en hoe wordt het gevormd?

c) Les heel het proces van bauxiet vorming uit

d) Waarom komt het dan in nw europa ook bauxietbodems vinden terwijl die enkel in de tropen voorkomen?

Leg uit hoe en waarom we door de kennis van het magnetische veld kunnen bepalen over de platentektoniek

2019

Januari

1. Vorming diamant toelichten. In welke gesteenten vindt je die terug? etc.
2. Tekening van bruinkoolgroeve gegeven. Bruinkool uitleggen, vorming... Watertafel rondom de groeve tekenen. etc.
3. Leg de geschiedenis van Avalonië uit. (Basically heel hoofdstuk 13)
4. Vraag over Milankovic-cycli en linken met (inter-)glacialen.

2018

Januari

• Men doet opgravingen in de archeologische site van Pompeii.
  • Waarom kan men hier de U-Pb dateringsmethode niet toepassen?
  • Welke moet er dan wel toegepast worden en hoe werkt die?
• Wat is obliquiteit en hoe kan het een impact hebben op sedimentatieverschijnselen?
• Hoe kan je verklaren dat de iguanodons van Bernissart ontdekt werden in steenkoollagen die miljoenen jaren ouder waren dan de dieren zelf?
• Wat is silex?
  • Hoe wordt het gevormd?
  • Van welke oorsprong is het? (niet mafisch! ;-))
  • Hoe kan je verklaren dat in Vlaanderen vaak silex gevonden wordt aan de basis van zandsteenpakketten?
• Wat is een schalie?
  • In welk milieu wordt het gevormd?
  • Wat is een Lagerstätte?
• Verklaar het principe van isostatic rebound. Leg uit wat er aan het gebeuren is door de isostatic rebound van Scandinavië en hoe dat komt. Wat heeft het tot gevolg voor onze regio’s? (Tekening belangrijk!)
• Wat is het verschil tussen freatomagmatisme en stratovulkanisme?
• Hoe kan met inslagkraters onderscheiden van andere cirkelvormige structuren? (stishoviet) En waarom kunnen we ze niet allemaal zien?

2017

Januari

• Het Proterozoïcum wordt gekenmerkt door stromatolieten en BIFs.
  • Wanneer was het Proterozoïcum? Welk tijdsvak ging eraan vooraf en volgde erop?
  • Wat zijn stromatolieten en BIFs? Hoe zag de aarde er toen uit en welke invloed hadden ze op de ontwikkeling van leven?
• De In Libië worden de zandstenen van de Nubistranden gebruikt als bron voor drinkbaar water.
  • Leg uit waarom dat dit niet duurzaam is.
  • Leg uit waarom het waterverbruik in Vlaanderen niet duurzaam is ondanks de vele regen.
  • Teken een begrensde en een freatische aquifer zoals die in de vlakke ondergrond van Vlaanderen voorkomt. Leg het verschil tussen de twee aquifers uit.
• Maak een duidelijke schets van een opschuivingsbreuk en een afschuivingsbreuk.
  • Wanneer komen deze breuken voor?
  • Leg uit waarom een gebergte bij subductie instort onder zijn eigen gewicht.
  • Leg uit hoe gesteente dat in de diepte gevormd worden (>30km) aan het oppervlak komen te liggen.
• Leg de experimenteel bepaalde Bowen-reeks van kristallisatie uit.
  • Is er een verband met de chemische verwering van mineralen?

Augustus

• Vraag over het Paleozoïcum: van wanneer tot wanneer en welk tijdvlak ging eraan vooral en welke volgde het paleozoïcum
• Welke grootschalige veranderingen verklaren de daling van het CO2-gehalte in het Paleozoïcum?
• Wat is het verschil tussen siltfractie en silt?
  • Wat is het verschil tussen siltfractie en zandfractie?
  • Verklaar waarom bakstenen rood zijn
  • Leg uit welke kenmerken van de Boomse klei van belang zijn voor een geschikte opslag van radioactief materiaal
  • Waarom moet men zich in Nederland eerder zorgen maken over opslag van radioactief materiaal?
• Leg de geothermische gradiënt en de warmte-uitstroom uit
  • Leg uit waarom de geothem van oceanische korst verschilt met die van continentale korst
  • Leg uit hoe de geotherm in functie van kortere en langere temperatuurcycli varieert
  • Leg uit hoe het kan dat het op honderden meters diepte het gesteente bevroren is, ondanks dat de gemiddelde jaartemperatuur boven 0 is *karakteriseer de algemene eigenschappen van het MOR
  • Teken een schets van het MOR van bovenaanzicht
  • iets over seismische centra en aardbevingen bij MOR

2016

15 Januari

Teken hoekdiscordantie en benoem getekende elementen

• Hoe wordt dit gevormd?
• Zichtbaar bij scheepslift onder Brussels waar het Massief van Brabant aan het opp komt. Hoe is dit gevormd en waarom was er vulkanisme hier aanwezig?
• Wanneer is dit gebeurt?

Hoe ontstaan warmere broeikasperiodes en hoe ontstaan hyperthermalen?

• Welk effect heeft silicaatverwering op klimaat?
• Wat effect heeft opwarming op permafrost en ijskappen?

Waarom geothermische energiewinning beter in de Rijslenk dan boven het massief van Brabant?

• Vanwaar komt deze warmte energie?

Waarom vaste vloeistof mogelijk tussen magnesiet en sideriet maar niet met calciet?

• Geef twee marine milieus waar veel calciet in sedimentatie voorkomt
• Hoe wordt dolomiet gevormd?

11 Januari

1. Invloed van verwering en metamorfose op het klimaat geven met enkele eenvoudige reacties (CO2 vrij en opnemen).

2. Afpompingskegel van freatische aquifer tekenen en drukkegel bij begrensde aquifer verklaren + verklaren waarom begrensde bronnen vaak minder gunstig zijn voor drinkwaterwinning.

3. Geothermische gradiënt uitleggen en geven voor de continentale korst + warmteuitstroom van continent en oceaan + temperatuursverschillen dmv dag/nacht, seizoenale, glaciaal/interglaciaalcycli uitleggen.

4. Variscische orogenese plaatsen in de tijd en vertellen waar dit in België tot uiting komt + verklaren hoe je kan weten dat België toen aan de evenaar lag.

2015

Januari

• Een vraag over calciet, dolomiet.
• Wat voor een gesteente is een gneiss? Leg uit.
• De bron van Chaudfontaine bestaat uit een aquifer in een synform. Het water komt op natuurlijke wijze tot bij de oppervlakte. Leg uit.
• Welke processen zijn eerst gebeurt? (afbeelding gegeven)

2014

Januari

13 januari

• Geef het verschil tussen meteoren, meteorieten, asteroïden en kometen (+ samenstelling van de laatste twee)
  • Waarom meteoorregens bij passage van een komeet
  • waarom weinig bekende kraters op de oceaanbodem
• Hoe wordt de theorie over platentektoniek van Wegener genoemd
  • geef argumenten voor continentendrift en wat kon Wegener niet verklaren
  • hoe werd dit rond 1950 ontdekt
• hoe kan men aan de hand chemische samenstelling van microfossielen van zeebodemdiertjes het klimaat van het verleden ontleden
  • nadelen van deze techniek
  • invloed klimaat in het quartair op eustatische zeespiegel
  • voordelen van deze techniek tov landsedimenten
• leg de Bowenreeksen uit
  • invloed daarvan op verwering van stollingsgesteenten

14 januari

• Wat is bauxiet en uit welke mineralen is het opgebouwd? Welk verwerkingsproces ligt aan de basis bij de vorming van bauxiet? (zoiets toch)
• Wat is de rol van fossielen bij het maken van een geologische tijdschaal en oude geologische kaarten?
  • Welke soorten van fossielen kan men daar heb best voor gebruiken?
  • Geef enkele voorbeelden van fossielen.
• Wat is een MOR en wat zijn de kenmerken ervan?
  • Teken een segment en duidt de relevante zaken er op aan, leg ook uit hoe de oceaan spreidt door laterale afzettingen?
  • Welke zaken gebruikt men bij het registreren van seismische centra bij tektonische activiteit?
• Hoe komt het dat bij bronnen de grondwatertafel tot aan het oppervlak komt?
  • Waar speelt zich dat precies af?
  • En dan nog iets met porositeit in lagen?
  • Welk grondwatersysteem is hiervoor geschikt?

17 januari (voormiddag)

• De samenstelling van de kern kan niet gemeten worden, hoe kan men (door redenering) toch de samenstelling bepalen?
  • Hoe heeft men aangetoond dat de binnenkern vast en de buitenkern vloeibaar is
  • Wat is het verband tussen een vaste binnenkern en de geotherm van de Aarde
• Wat zijn diaklazen, waar en hoe worden ze gevormd
  • wat is het voordeel/probleem van een steengroeve met diaklazen
  • Hoe kan limoniet gevormd worden aan deze diaklazen (+ verweringsreactie)
• Hoe ontstaat scheve gelaagdheid, in welke afzettingsmilieus komt dit voor
  • schets een voorbeeld van scheve gelaagdheid
  • wat kunnen ze hieruit reconstrueren
• Geef de definitie van metamorfose en wat gebeurt er/hoe gebeurt het.
  • Geef de gelijkenissen/verschillen tussen contactmetamorfose en schokmetamorfose.

17 januari (namiddag)

• Evaporieten:
  • Wat zijn evaporieten. Onder welke omstandigheden worden ze gevormd?
  • Welke structuren kunnen evaporieten in de diepte vormen en hoe?
  • Waarom zou het een goed idee zijn om radioactief afval op te slaan in een dik pakket evaporieten? En waarom niet?
• Hotspots:
  • Hoe is men tot de ontdekking gekomen van hotspots? Wat zijn het?
  • Hoe passen hotspots in de theorie van platentektoniek.
  • Bij hotspots heb je meestal basisch vulkanisme. Yellowstone produceert echter zuur of intermediair magma. Hoe verklaar je dit?
• Geologische tijdsschaal:
  • Geef de geologische tijdsschaal vanaf het Fanerozoïcum.
  • Duid 3 glaciaties erop aan, zeg op basis van dewelke Wegener zijn argumenten baseerde en bespreek Wegeners argumentatie.
• Geothermische gradiënt:
  • Hoe verloopt de geothermische gradiënt in de korst? Hoe warm zou het dan zijn in een Limburgse mijnschacht van 1000m diep (instinker! Aan de grond is het in Limburg geen 0°C).
  • Beschrijf begrensde aquifers en waarom bevat het water eruit vaak te veel opgeloste stoffen om drinkbaar te zijn.
  • Waarom verloopt de geothermische gradiënt in de korst veel steiler dan in de mantel?

2013

Januari

• Geef argumenten van hoe men de temperatuur in het binnenste van de aarde te weten is gekomen
• Hoe komt het dat de oceanische korst veel jonger is dan de continentale korst?
• Bespreek aan de hand van veldspaat wat een vaste oplossing in een mineraal juist is
• Hoe kan men het verschil zien van een gelaagdheid tegenover een breuklijn en tegenover een diaklaas?

===Januari 2012===

Reeks 1

# #*Geef de verschillen tussen amfibool, amfiboliet en amfiboliet facies. #*Geef de gelijkenissen tussen kleifractie, kleimineraal en kleisediment. # #*Geef een voorbeeld waarom lithostratigrafie diachroon kan zijn over een grote afstand. #*Hoe kan men sedimentlagen absoluut dateren, wat is hier het probleem bij en hoe word dit opgelost enzo ( het probleem was dus de halfwaardetijd van die C14 methode) # #*Hoe kan men vulkanisme voorspellen #*Waarom stolt bij een subductiezone het graniet voor het de oppervlakte bereikt en doet de bazaltmagma dit bij een MOR niet. # #*Maak een blokdiagram van 2 anticlines met daartussen een syncline die naar NO helt, teken 5à10 lagen en nummer ze, welke lagen zijn de oudste. #*Als de plooien doorbreken is er dan een normaal breuk, opschuiving, overschuiving of latherale breuk.

Reeks 2

# #*Laat zien dat Si-tetraëders een gemeenschappelijk atoomvlak hebben met zowel de boven als onderkant van Mg-Octaëders. #*Is Mg het enige atoom dat zich in de Octaëders kan bevinden? #*Waarin verschillen kleimineralen met de macroscopische bladsilicaten zoals muscoviet en biotiet. #Waarom is het normaal om voor sedimentaire gesteenten een mm-schaal voor gelaagdheid te gebruiken en verklaar hoe er periodiek banken, van een tiental centimeters, sediment gesteenten kunnen vormen. # #*Waarom is water een belangrijk element bij de verwering? #*Verklaar waarom biogeen opaal zo een goede bron is voor vuursteen vorming in krijt. #Geef alle belangrijke stappen voor de omvorming van slib naar schist.

===Januari 2011===

Reeks 1

#Je kreeg de Miller indices, en die moeste tekenen in het assenstelsel dat je ervoor moest opstellen met bepaalde voorwaarden. #Zandstenen zijn zelden homogeen te noemen, eerder heterogeen en dan ook nog iets met anisotroop. Wat is illiet? Welke kationen bevat dit? #Dan enkele begrippen zoals temperatuurschommelingen, temperatuur, atmosfeerdruk, atmosfeersamenstelling en magneetveld van de aarde. Kun je aan de hand van deze begrippen de vorming van de huidige aarde uitleggen? #Kreeg je 4 situaties voorgeschoteld, met daarin 2 mogelijkheden. 1 van de 2 moest je aanduiden, en dat was diegene waarvoor de hoogste verwerringsnelheid zou zijn, in die situatie ( + uitleg )

Reeks 2

#Toon eens aan hoe je uit de kristalstructuur van een amfibool zijn brutoformule kan afleiden. Hieruit de splijting afleiden (+tekening). Komt asbest enkel voor in de amfiboolgroep? #Geef het verschil tussen amfibool, amfiboliet en amfiboliet-facies. Kan een marmer ook een amfiboliet-facies hebben? #Verband tussen freatomagmatisme en maares (+tekening) Waarom zijn kimberlietpijpen economisch belangrijk? Kan je uitleggen wat ze juist zijn? Is er een verschil in vormingsomstandigheid tussen de 2 vormen van koolstof? Kan je dit in verband brengen met hun kristalrooster? #Toon aan de hand van een reactie aan dat de chemische verwering van CaSiO5 in regenwater (en dus met vrije toegang tot de lucht) netto CO2 verbruikt, ook wanneer het gevormde product door organismen wordt gebruikt om kalkschelpen mee te maken. Maakt het een verschil voor de redenering of er calciet of aragoniet wordt geproduceerd? Kan je door deze vaststelling de idee achter een causaal verband tussen het ontstaan van ijstijdvakken en periodes van grote gebergtevorming inzien?

===Januari 2010===

Reeks 1 #Stereografische projectie van een vlak als 1 punt, projectie in een cirkel met een wulf-net #uitleggen wat de verschillende soorten vulkanan zijn en waar ze voorkomen. #Kleimineralen ontstaan door verweering, is dit altijd zo? Kunnen kleimineralen nog verder verweren? Kan je daar een voorbeeld van geven? #leg de verschillende breuken uit (tekenen met lagen die verschuiven), wat de hellingshoeken zijn en tektonische dektplaat uitleggen en tekenen.

Reeks 2

#geef het schema van de plagioklaasserie en leg uit wrm er zo vaak gezoneerde plagioklaaskristallen voorkome in de natuur. Hoe komt het dat er dan ook niet-gezoneerde homogene kristallen voorkomen? #Geef de relatieve verweringssnelheid van graniet en gabbro in tropische bodems. Leg in detail uit. #Leg de verschillende stappen in de omzetting van schiefer naar leisteen naar schist en naar gneiss uit. Past myloniet ook in dit rijtje. #Formuleer een definitie van de sterkte van gesteenten in de diepte. Gebruik hierbij een schema.

===Januari 2009===

Reeks 1 #Waar wordt kaoliniet gevormd? Waarom is glauconiet anders dan andere bladsilikaten? En dan nog n tekeningske van zon dink mee octaeder en tetraeder laag en dan uitlegge da die verbonden zijn door een laagske O en OH... #Wat is een Maare en welke gesteenten worden hier gevormd? Welke methoden zijn er om een vulkaanuitbarsting te voorspellen #Dan moeste den overgang van ne schiefer (?) in diagenese naar metamorfisme uitleggen (bijvoorbeeld herrangschikking loodrecht op de drukrichting) en eindigen me ne gneiss #Tekeningske van die grafiekske van gesteenten in de diepte, dus differentiele spanning op vervormingspercentage en dan uitleggen voor verschillende Temp, Druk en Tijd(vervormingssnelheid) #En als afsluiter een blokdiagram, de rand is N-Z georienteerd en ge moest een opeenvolging van Anticline,Syncline, Anticline tekenen die afduiken naar het NO

Reeks 2

#Wat is het fysisch verschil tss magma's? #Uit wat bestaan kimberlietpijpen? Wat is er typisch aan? (diamant in bewaard...) Waar wordt de magma gevormd? #Leg de werking van een nuée ardente uit #Hoe bekomt men een maare? Is er gevaar als er terug vulkanische activiteit is? (Ja, want magma en water doe boem!...) #Hoe bekomt men een caldera? #Wat zijn de kristalchemische verschillen tss kleimineralen en mica's? #Voor welke stenen is de 14C techniek? bijvraag was; Hoe oud zijn die jonge gesteenten dan? #Leg het principe vd 14Ctechniek uit; Wat is de incorrectie hieraan? hoe corrigeren? #Wat is de relatie tss samenstelling aardse planeten en het ontstaan van de zon? (supernova's) Hoe oud is de zon? #Wat is de relatie tss de ouderdom vh heelal en de roodverschuiving? Leg roodverschuiving uit?

Reeks 3

#VERVORMING VAN GESTEENTEN #*Sterkte gesteenten uitzetten tegenover diepte + verklaar #*Overschuiving <-> opschuiving: wat is het verschil + welk komt meeste voor #SEDIMENTEN #*Kleisedimenten: wat is de textuur + mineralogie + eventuele relatie tussen beide #*Wat zijn schuine gelaagdheden in zandlagen en kan aan de hand van deze gelaagdheden de paleostroomrichting bepaald worden? #*Hoe wordt travertijn afgezet in rivieren? #*Wat is een diapier? hoe gevormd + mineralogische samenstelling #VERWERING VAN GESTEENTEN #*Hoe komt het dat olivien zeer gevoelig is aan chemische verwering? #*Waarom komt kaoliniet meer voor in tropische oceanen dan in oceanen op hogere breedtegraden? #*Hoe wordt moerasijzererts gevormd + komt apatiet of vivianiet het meest voor met moerasijzererts (verklaar waarom) #Hoe worden absolute ouderdommen toegewezen aan sedimentlagen? Wat is het probleem, hoe is dat opgelost en hoe gaat men in de praktijk te werk?

===Janurari 2008===

#Leg uit hoe je een punt op een vlak kan weergeven (kortom heel die fucking miller-indices afleiding) #Leg verschillende betekenissen van 'klei' uit? Toeval dat die hetzelfde heten? Leg uit waarom vorming en verwering van kalkgesteenten CO2 neutraal zijn, en hoe zit het met silicaten? Geef de concrete vergelijkingen #Leg de relatieve sterkte van gesteente in e diepte uit adhv experimentele gegevens #Hoe kan men de relatieve stratigrafie bepalen?

===Januari 2007===

#Geef een antwoord op de vraag: Hoe sterk of zwak zijn gesteenten in de diepte ? #Schets de verandering van slib tot hoogmetamorf gesteente #Waarom vind je in de tropen systematisch kaoliniet, bauxiet en hematiet #Waarom is de chemische samenstelling van de aardkorst anders dan die van het heelal en die van de aarde zelf

===Januari 2005===

Geologen

#Wat is het verschil en wat is de gelijkenis tussen dolomiet, calciet, aragoniet, sideriet en ankeritet? In welke gesteenten komen deze mineralen voor? Heeft de vervanging van een van deze mineralen door een ander mineraal van deze reeks een invloed op de porositeit? #Zandstenen zijn slechts in uitzonderlijke omstandigheden in hoge mate homogeen te noemen. Kan je opnoemen wat er zoal voor heterogeniteit, soms met uitgesproken anisotropie, zorgt in een zandsteen? In welke mineraalgroep valt glauconiet? Zou je kunnen aangeven welke kationen aanwezig zijn in dat mineraal? #Is de koolstof 14 techniek geschikt voor het dateren van jonge of oude geologische fenomenen? Leg het principe uit van deze techniek en waarom het nodig is de bekomen radiometrische waarden te corrigeren. Welke geologische materialen kunnen met deze techniek gedateerd worden? #Kan je een antwoord formuleren op de vraag: hoe sterk zijn de gesteenten in de ondergrond?

Geografen

#Toon aan dat de tetraëderlaag en de octaëderlaag bij bladsilicaten gemeenschappelijke atomen hebben. #Welk vulkanisme komt voor bij een vulkanische eilandboog/ een MOR/ een hot spot/ een Maare? Hoe diep zit het magma en welke gesteenten zullen gevormd worden? #Kan je geloven dat: #*Zand vooral uit kwartskorrels bestaat #*Er bijna nooit kalksteenkiezels in conglomeraat zitten #*Olivijn zelden zuiver voorkomt, zefls niet als slijpplaatjes #*Klei kan oxideren, en er dan Jarosiet en Gips op vasthecht #Leg het principe van de diagenese en het metamorfisme uit aan de hand van klei -> micaschist -> paragneiss. Wanneer komen er druksplijtingen voor? Waarom komen er geen druksplijtingen voor bij zuiver zandsteen, en kan je verklaren dat minder zuivere zandsteen wél rudimentaire druksplijtingen heeft? #Ductiel plooien in de diepte uitleggen en hoe plooit een hoogpolymorf terrein en een diagenese van een sedimentair bekken #Korrelgroote en mineralogische samenstelling van klei en geef het verband hiertussen geef de gelijkenissen en verschillen tussen siliclastische gesteenten en kalkstenen en hoe ontstaat schuine gelaagdheid in zandsteen? #Zijn paleostrandribbels een bewijs voor geopetale structuren Verweert olivien gemakkelijk en verklaar en verklaar de verspreiding van kaoliniet #Geef het verband tussen de mineralogische kenmerken en het gebruik van talk als huidverzorging, apatiet als kunstmeststof,... #Welke is de ouderdom van het universum, van de zon, van de aarde? Welke argumenten heeft men hiervoor? #Welke zijn de kristalchemische gelijkenissen en verschillen tussen kleimineralen en mica's? Wat is het kristalchemische verschil tussen biotiet en muscoviet? Welk mineraal is glauconiet en hoe komt dit voor in de natuur? #Toon op een diepte-temperatuursdiagramma waarom de magma aan de MOR zo makkelijk tot aan de oppervlakte kan komen terwijl in het geval van de subductiezones de magma in grote hoeveelheden in relatief diepe graniet en granodioriet batholieten blijft steken. #Is de koolstof 14 techniek geschikt voor het dateren van jonge of oude geologische fenomenen? Leg het principe uit van deze techniek en waarom het nodig is de bekomen radiometrische waarden te corrigeren. Welke geologische materialen kunnen met deze techniek gedateerd worden.

==Juni==

===Juni 2012===

Reeks 1

#Leg de P-schaduwzone uit, hoe komt dat ? Wat weet men dan over de kern? Leg de bijdrage van S-golven hier uit #Teken een subductiezone en duid de korst en lithosfeer aan. Teken op juiste verhoudingen en waarden. Veel dingen kunnen met subductie verklaard worden, welke? Maak eventuele schetsen. #Vloeit een polluent trager/sneller/even snel in een laag met spleetporositeit tegenover een laag met primaire porositeit als de Darcy-snelheden gelijk zijn? En dan ng ne zin waar ik uithaalde dat ge iets moest afleiden, begreep ik niet maar ik had t blijkbaar t juiste antwoord gegeven #Leg het verschil tussen reserve en grondstof uit. Kan je hiermee de winning van shale-gas begrijpen?

Reeks 2

#Hoe komt het dat we in de aardse geschiedenis een opdeling hebben in ijskastijden en broeikastijden? #Als we het magneetveld in de oceanen bekijken komen we tot het besluit dat aan de MOR oceaanvloer wordt bijgemaakt. Geef duidelijk de verschillende redeneringen weer die men hiervoor heeft moeten maken en illustreer eventueel met enkele tekeningen. # #*Wat is paleoseismologie en hoe gaat het in zijn werk #*Wat is het verschil tussen aardbevingsintensiteit en aardbevingsgrootte? #*Aardbevingsintensiteit lijkt maar een subjectieve manier van het bekijken van een aardbeving maar het kan ook van nut zijn. Geef 2 voorbeelden waarvoor deze kennis nuttig kan zijn. #Geef weer hoe aardgas wordt gevormd.

Reeks 3

# #*Laat zien aan de hand van de wet van Darcy hoe we kunnen bepalen waar we controleputten moeten plaatsen zodat we polluenten die vrijkomen kunnen waarnemen, doe dit aan de hand van schetsen! #*Nu we de positie van de putten bepaald hebben, is het dan nog belangrijk hoe diep we deze putten maken of heeft dit geen belang, met behulp van schetsen! #Hoe kunnen we de temperatuur bepalen van het inwendige van de aarde, doe dit aan de hand van een grafiek met op de x en y-as diepte en temperatuur. #Hoe bepalen we met paleomagnetisme de vroegere positie van een continent (er stond deze keer ni bij "met schets" ma ge moest wel iets tekenen anders kunt ge het ni uitleggen) # #*Hoe wordt steenkool gevormd? #*Kan steenkool een belangrijke factor spelen in het energieverbruik?

===Juni 2011===

#Welke argumenten hebben we om de temperatuur in het binnenste van de aarde te kennen. Leg die argumentatie uit en geef ook aan welke die temperaturen in het binnenste van de aarde zijn. # #*Leg uit hoe het komt dat er zo een groot verschil bestaat tussen de ouderdom van de oceaanvloer en deze van de gesteenten die op de continenten gedateerd worden #*Zou je kunnen afleiden of een oceaan van 4000 meter diep en een oceanische korst van 10km dik al dan niet in isostatisch evenwich is met een continentale korst van 35km dik. ( densiteiten: zeewater 1.06, graniet 2.7, gabbro 3, peridotiet 3.3 ) ? Indien er geen evenwicht is, zal het land stijgen of dalen? #Welke zijn de geologische voorwaarden waaraan een gebied moet onderworpen geweest zijn om er nu tot een winbare hoeveelheid gas te kunnen gekomen zijn? #Kan je uitleggen wat de momentgrootte van een aardbeving is? Waarin verschilt die van Richtergrootte en van de intensiteit? ( bijvragen: gelijkenis tussen Richer en momengrootte? Kan je aan de hand van momentgrootte paleo gedoe opstellen? )

===Juni 2009===

#leg uit adhv een schets hoe een grondwaterpollutie die in N-richting beweegt door de aanleg van een pompstation plots naar Z-richting kan stromen. Als 2 gesteenten eentje met diaklaasporositeit (secundair) en eentje met primaire porositeit, dezelfde Vdarcy hebben, hoe verklaar je dan dat pollutie sneller kan verplaatsen door spleetporositeit dan door primaire porositeit (porositeit en V~Vdarcy uitleggen) #Paleoklimaten, schets het verloop van het klimaat in de aardgeschiedenis en leg steeds uit wat de oorzaak is #MOR, hoe bekwam men na magnetische veldmetingen over de MOR een idee over hoe deze werkt+leg uit waarom we beter over platentektoniek spreken ipv continentendrift (hier is vooral de volgorde van redeneringen en ideen belangrijk, goed uitbreiden dus, en schoon tekeningskes make > #Leg uit + schets met kaartjes en doorsnedes de alpiene orogenese

===Juni 2008===

reeks 1

#tekening van de doorsnede van de aarde waarop je duiselijk de oorzaak van de schaduwzones van de pgolven uitlegt. #Hoe kan je aan de hand van P-golven temperatuursverschil in de mantel in kaart brengen #Hoe kunnen we paleomagnetische metingen gebruiken om de vroegere positie van continent fragmenten te bepalen (polar wandering curve kunnen tekenen als hij een inclinatie en declinatie geeft) #argumenten van subductie onderscheid maken tussen doorslaggevende argumenten en fenomenen die erdoor verklaard worden. #geologische voorwaarden waaraan een gebied achtereenvolgens moet voldoen hebben in het verleden om nu winbare reserves aan anthraciet te kunnen bevatten.

reeks 2

#Leg uit hoe het verantwoord is om een aardbevingsgolf tussen een hypocentrum en een seismograaf op een grote afstand van de beving voor te stellen als gebogen lijnstuk. En leg uit hoe het mogelijk is om het hypocentrum te lokaliseren door het tekenen van 3 cirkels. #Leg uit hoe magnetische metingen vd oceaanvloer geleid hebben tot het begrijpen van het mechanisme van platentektoniek. ( > vernoem het woord 'superponeren' en alles komt goed!) #Kan je ook verklaren waarom term continentendrift beter vervangen wordt door platentektoniek? #Kan je met enkele schetsen verklaren hoe en wanneer de grote geomorfologsche eenheden van zuid en oost Azië tot stand zijn gekomen: Tibetaans plateau, himalaya, baikal meer, noord zuid georienteerde bergen van pakistan en Birma en de depressie vd Mekong rivier (> die dingen staan wel niet in de cursus ....) #Wat is het onderscheid tussen een reserve en een grondstof: stel dit voor op een diagramma en plot daarop Hot Dry Rock energie, bauxieterts, gashydraten.

reeks 3

#beschrijf hoe ze het bestaan van volgende begrippen hebben kunnen aantonen: #*asthenosfeer , moho, vloeibaar deel van de kern, samenstelling van kern, samenstelling van mantel #Leg uit hoe het Tibetaans plateau onstaan is #Leg bondig uit hoe men er is achtergekomen hoe de oceaanvloer functioneert #Hoe ontstaat aardgas.

===Juni 2007===

#Kan je de argumenten uitleggen die er zijn om een kern in de aarde te veronderstellen en bovendien af te leiden dat een gedeelte van die kern vloeibaar is ? hoe komt men erbij om aan te nemen dat het grootste deel daarvan uit ijzer bestaat ? #Welke geologische fenomenen zijn geassocieerd met een subductiezone? Indien iemand twijfelt aan de realiteit van een subductiezone, welke doorslaggevende argumenten zou je dan naar voor schuiven die de realiteit van subductie bewijzen ? #Kan je de relatie schetsen tussen het Tibetaans Plateau, de Himalaya, het Indische continent, de Indische oceaan, het Aziatische vasteland en het Baikal meer ? (schetsen nodig). #weet je wat geothermische energie is ? kan je eens de verschillende mogelijkheden toelichten ?

===Juni 2006===

reeks 1

#welke rol spelen de continenten in de continentendrift, en hoe kunnen we de vroegere plaats bepalen? #is er een verschil in geologisch gebied als we gaan zoeken naar aardgas of aardolie? #hoe bepalen we het hypocentrum van een beving #hoe vormde het tibetaans plateau? (bijvraagje bij tibet: 'hoe oud is India-botsing en hoe oud zijn die terranes?' bijvraagje bij paleomagnetisme (da van continenten): Hij tekende een blokske me ne vector in dan moet ge geven: als poolcoördinaten: vroeger inclinatie, declinatieals poolcoördinaten: nu breedtegraad, lengtegraaden daartussen de correlatie uitleggen adhv polar wandering)

reeks 2

#Hoe ontstaat een aardbeving ? Welke maten bestaan er om de omvang van een beving aan te duiden? #Verklaar hoe de ontdekking van het magneetveld in oceanen geleid heeft tot platentektoniek. #Ontstaan van de Alpen. #Kunt u begrijpen dat oliefirma's regelmatig in oliereserves nakijken ? (hier moet ge blijkbaar enkel uitleggen wat een reserve is en dat mckelveydiagram tekenen)

===Juni 2005===

reeks 1

#Ontwikkel de argumenten om aan te tonen welke de temperaturen zijn binnenin de aard. Situeer het temperatuursverloop op een doorsnede van de aarde waarop alle interne schillen van de aarde met hun benaderde diepteligging zijn aangegeven. #Hoe past de vorming van de Alpen in de platentektoniek? #Hoe komt het dat men ompolingen van het aardmagneetveld uit het verleden nog kan terugvinden in gesteenten en sedimenten? Illustreer je antwoord met de toepassing van deze principes op hetontcijferen van de werking van de M.O.R. en op het bestaan van de magnetostratigrafische schaal. #Leg uit welke de voorwaarden zijn waaraan in het verleden achtereenvolgens moet voldaan geweest zijn om nu tot een aardgasveld te kunnen komen. Hoe bepaal je of zo een gasveld nu als reserve kan bestempeld worden? Kan je je voorstellen dat de exploitatie van een gasveld aardbevingen veroorzaakt?

reeks 2

#Geeft de argumenten voor de indeling van de aarde in korst, mantel, buitenkern, buitenmantel, kern, lithosfeer, asthenosfeer. Maak een doorsnede door de aarde en waarop je deze weergeeft samen met hun respectievelijke diepte #Hoe past de vorming van het tibetaans plateau in de platentektoniek? #Hoe bepaald men de ouderdom van de zeebodem? Was er dan geen oceaanbodem in het precambrium? #Geef de voorwaarden die nodig zijn voor de vorming van een oliebel. Wat maakt van een oliebel een reserve?

Geografen

#Hou zou je op een simpele, gestructureerde manier de klimaatsvariaties in het verleden aan iemand uitleggen? #Hoe zou je de snelheid en de bewegingsrichting van het water in een spanningslaag berekenen? #Toon aan dat er een schaduwzone bestaat voor P-golven. Wat concludeer je daaruit ivm het binnenste van de aarde? #Wat is de Wilson cyclus? Leg elke stap uit en geef een voorbeeld in de huidige wereld. #Wat is de drijfveer voor de afwisseling van ijstijden en tussenijstijden? Waarom zijn er dan in de aardgeschiedenis ook broeikastijden? Kan men het klimaat in de laatste 1000jaar als constant beschouwen? #Hoe heeft men in de formulering van de bewegingswet van grondwater de eigenschappen van de bewegendevloeistof gescheiden van de eigenschappen van het medium waarin de vloeistof beweegt? #Hoe zou je de wet van Darcy toepassen om een keuze te maken van de inplantingsplaats van een monitorput rond en stortplaats die wegstromende polluenten daaruit in de freatische waterlaag moet detecteren? #Welke argumenten heb je om een curve van het temperatuursverloop in de aarde te reconstrueren? Geef de temperatuurscurve en telkens de argumenten waarmee je stukken van de curve tekent. #Leg uit aan de hand van een daartoe geschikt diagramma dat het niet altijd een eenvoudige zaak is om te beslissen of een olieveld al dan niet als reserve dient in de boekhouding opgenomen te worden.

===Juni 2004===

reeks 1

#Toon aan hoe de kristallijne atoomstructuur van pyroxenen en amfibolen ook de morfologische kristalvorm en de splijtingsgeometrie van die mineralen bepaalt #Leg op een schema uit wat het verschil is tss een grondstof en een reserve duidt op dat schema aan waar je de volgende afzettingen zou catalogeren, en zegt kort waarom: #*in een gebied waar reeds olie werd gevonden: een structuur op een seismisch beeld van de ondergrond die overeenkomt met de structuren waarin olie in dat gebied gevonden wordt #*aluminium in kleilagen #*goud in zeewater #Hoe heeft het bestaan van aardmagnetisme geleid tot het begrijpen van het mechanisme van de 'continentendrift' en van platentectoniek?

reeks 2

#kan je een redenering opbouwen waarmee je aantoont dat de ontstaansgeschiedenis van de aarde aan de basis ligt van de huidige dynamiek die we kunnen waarnemen aan het oppervlak van de planeetaarde? #Grondwater #*kan je aan de hand van de wet van Darcy uitleggen hoe snel water in een bepaalde richting zal bewegen, bijvoorbeeld rond een stortplaats? #*weet je daarmee voldoende om een controleput te plaatsen die een eventuele weglekkende polluent moet vaststellen? #leg uit waar en hoe ofiolieten zich vormen en hoe dat dit tot een structurering in de lithosfeer leidt #welke maten bestaan er om de omvang van een beving aan te duiden? Leg het principe van elk uit.

Geografen

#Leg op schema uit wat het verschil is tussen grondstof en reserve. Waar catalogeer je volgende afzettingen: #*gebied waar in de buurt olie gevonden werd, en waar alles erop wijst dat er olie is #*aluminium in kleilagen #*goud in zeewater #Welke argumenten zou je gebruiken om de realiteit van de subductiezones te argumenteren? Maak onderscheid tussen doorslaggevende argumenten en argumenten die ook anders te verklaren zijn #Waarom wordt de theorie van het ontstaan van een aardbeving omschreven als 'elastic rebound theorie'? Beschrijft dit mechanisme ook diepe aardbevingen? #Geef het verband tussen plaattektonische verschijnselen en vulkanische gesteenten #Hoe wordt een hypocentrum van een aardbeving bepaald #Verklaar het ontstaan van het Tibetaans plateau

===Juni 2003===

Geografen reeks 1

#Argumenteer dat de platentektoniek juist is. (bvb subductie --> Benioff-zone) #Geef de oorzaken voor de verschillen tussen ijstijden/tussenijstijden. (!!ken het verschil tussen ijstijd en ijstijdvak!!) #*Hoe kan men dit zien aan de diepzeesedimenten (O16-O18) #*Bespreek de CO2 en CH4-gehaltes tijdens de ijstijden. #Leg radiostratigrafie bondig uit en geef enkele voorbeelden van radio-isotopen. #*Kan men, als er zirkoon in een zandsteen zit, dan de ouderdom van die zandsteen bepalen? #*Leg de C14-methode uit #*Waarom gebruikt men biostratigrafie tesamen met magnetostratigrafie? (!! Hoe kan je binnen een biostratigrafische eenheid de verschillende ompolingen herkennen. Dus dat je weet door een bepaalde ompoling dat je die ouderdom hebt!!) #-Welke carbonaten slaan organismen op in hun schelpen? #*Zijn deze stabiel bij het afsterven? (lossen op bij druk en zuur) #*Wat zijn de verschillen in vorming van kalksteen met de vorming van zandsteen of de vorming van kleilagen?

Geografen reeks 2

#Toon aan dat volgende fenomenen allen een onderdeel zijn van een tektonische cyclus: Oost en Westkust V.S.A., Himalaya, Middellands Zeegebied, Indonesische eilanden, Baikalmeer. #Leg uit: de warmte- uitstroom is de motor van de gebergtevorming. #Verklaar hoe er zo'n grote energievrijzetting kan zijn bij aardbevingen. Klopt dit concept ook nog voor diepere aardbevingen?

===Juni 2002===

Geologen

#Verklaar: waarom men Si aantreft in zanden of zo (kan ook iet anders geweest zijn). waarom je niet dikwijls kalkkeien tegenkomt en nog zo'n 2 geljkaardige vraagjes #tekening van wat de invoed van de druk en de temperatuur is bij ductiel vervormen. en dit toepassen op een gebergte van een late diagenese (?) en op iets anders #actieve + passieve continentenrand uitleggen #wilsoncyclus en dit toepassen op de diepte der oceaan #ontstaan van heelal/ aarde/ aardkorst en de aanwezige elementen verklaren

Geografen

#Teken op een cirkelvormige doorsnede door de noord- en de zuidpool van de aarde de verschillende schillen waaruit de aarde bestaat. Geef telkens naam, diepte, samenstelling en eventueel een typerend kenmerk waardoor men deze schil of haar grenzen op het spoor is gekomen. #Welke zijn de geologische voorwaarden waaraan moet voldaan zijn om een aardgasreserve te kunnenvormen? #Welke argumenten kan je aanbrengen om de realiteit van subductiezones aan te tonen? #Waarom zou men om het hypocentrum van een beving te bepalen, bijvoorbeeld in centraal België en aan de hand van seismografen die in dat gebied zijn opgesteld, te werk gaan met een serie van telkens hetzelfde type van constructie maar met daarbij iedere keer een verschillende hypocentradiepte aan te nemen? Illustreer uw antwoord met enkele goede schetsen.

===Juni 2001===

Geografen

#Bespreek de Wilsoncyclus #Beïnvloedende factoren bij het breken of plooien in convergerende systemen #Begrenzing van boven-mantel naar boven en naar onder #Teken de aarde en zijn schillen, benoem ze, geef hun diepte en geef een kenmerk van schil of grens waardoor we op aarde zijn bestaan kennen. #Natuurlijke radioactieve bergingssite in Oklo, logische verklaring geven voor ouderdom van site (zeer oud). Verschil in geologische eisen voor berging van hoogactief radioactief afval en laagactief afval. Drie gaslithologieen mogelijk voor de berging diep onder de grond. #Teken in cartoonvorm het ontstaan van de Apalachen(Oostkust N-Amerika)

==Augustus==

===Augustus 2007===

#Leg eens uit hoe de algemeen voorkomende transversale breuken ontstaan in een oceaanvloer. Verklaar ook waarom aardbevingen maar in bepaalde segmenten van dit soort breuken voorkomen. #Verklaar het ontstaan van gezoneerde plagioklaaskristallen. Waarom komen er dan ook niet-gezoneerde plagioklaaskristallen voor? #Waarin gelijken de klassieke radiometrische dateringsmethoden en de koolstof-14 methode op elkaar en waarin verschillen beide methodes wel van elkaar? Kan je begrijpen dat de dendrochronologie gebruikt wordt om de bekomen koolstof-14 waarden te corrigeren, ijken? #Hoe zou je de geologie van een schild omschrijven?Vergelijk dat met de geologische opbouw van andere grootschalige types van geologische gebieden. Leg uit hoe die grote verschillen tot stand gekomen zijn.

===Augustus 2006===

#Geef de relatie tussen de verschillende types vulkanen, lavas en gesteenten. Breng dat in verband met plaattektonische of verwante fenomenen. #Hoe komt water voor in de ondergrond ? Leg aan de hand van je antwoord volgende vragen uit: #heeft dat water een voorkeursrichting ?• waarom wordt zelden dieper dan enkele honderden meters naar grondwater gepompt ? #waarom kan grondwater in een gespleten kwartsiet een hogere snelheid hebben dan in een poreuze zandsteen ? #Geef in schemavorm alle hoekrelaties aan een akoestisch impedantiecontrast met betrekking tot seismische golven. Leg aan de hand daarvan de P-golven schaduwzone uit en hoe men hierdoor de samenstelling van de kern kan weten. #Wat is een tektonische plaat ? Zeg ook iets over de dikte, samenstelling, densiteit, .. Gebruik in je uitleg zeker de volgende termen: continentale/oceanische platen, lithosfeer, asthenosfeer, kern, mantel en korst.

===Augustus 2005===

Geologen

#Geef de argumenten voor de ouderdom van het heelal, de zon en de planeten. Geef ook die leeftijd. #Welk mineraal is glaoconiet? Hoe vind men het terug in de natuur? #Kan je verklaren waarom er aan de MOR makkelijk lava's uitvloeien, terwijl er bij subductiezones buiten lavauitvloeingen ook nog granietische en granitietbatholieten ontstaan? Geef ook de oorzaak van het verschil in samenstelling van de lava's. #Wat is de koolstof 14 methode en hoe verschilt ze van andere radiometrische dateringen? #Welke methoden bestaan er voor het meten van kracht van een aardbeving? Welke daarvan kunnenworden aangewend bij het onderzoeken van historische en prehistorische aardbevingen? #Hoe komt met tot de temperatuur van het midden van de aarde? Wat is die temperatuur?

Geografen

#Verschillende locaties op het aardoppervlak -> plaatsen in Wilson Cyclus. Locaties: Indonesië, Baikalmeer, Zuid-Europa, Oostkust Amerika, Westkust Amerika,... #Wat zijn de gelijkenissen en verschillen tussen klei als sediment/korrelgrootte/mineraal? #De factoren die het breken en plooien van gesteenten beïnvloeden #Het berekenen van het hypocentrum dmv de methode met de halve bollen. Waarom moet men verschillende schattingen doen, en welk van de schattingen kan men dan aannemen als 'juist'?

===Augustus 2004===

Geografen #Teken het hypocentrum aan de hand van cirkels. Waarom mogen dit cirkels zijn en geen bollen? #Geef het ontstaan van de Appalachen in cartoonvorm.

===Augustus 2003===

Geologen

#de drie betekenissen van klei (sediment, mineraal, korrelgroottefractie) geven, leg uit #leg uit waarom kalkeien gemakkelijker verweren in de bovengrond onder een plantendek (bacterien produceren CO2) als bloot aan het oppervlak, geef de chemische reactie #leg Bowen en aseismische ruggen uit #geef de vormin van gas (carbonplay), denk ook aan groningengas

Geografen

#iets over welke voorwaarden er nodig waren voor het ontstaan van Anthracietlagen #Bepaling hypocentrum met de cirkels. waarom niet zo goed en welke voorwaarden om het wel goed te bepalen #Bowentheorie: waarom geen goede voorstelling voor de vorming van granietbotholieten. Leg uit. #waarom vulkanische gesteenten in de seismische ruggen

===Augustus 2002===

Geografen

#Toon aan dat als epicentrum en seismograaf ver uit elkaar liggen,de aardgolf gebogen is.Hoe komt dat? Teken schaduwzone voor P- en S-golf en leg uit. #atmosfeerdruk ,atmosfeersamenstelling, magneetveld,temperatuur, temperatuurschommeling. Wat zeggen deze begrippen over de historiek van de aarde? #Hoe verklaart men parallellisme van eilandbogen? Geef in schema de geotektonische context van de vorming ervan #Hoe oud zijn oceanen?

==Gepikt bij de geografen==

#Toon aan dat de ene keer een gesteente homogeen is en de andere keer gelaagd, aan de hand van de Na-Caplagioklaasserie #Gebergtevorming is het einde van de cyclus die ook leidt tot grabenvorming. Leg uit! Welke rol kunnen aardbevingen spelen bij aardverschuivingen? Welk is het mechanisme van de relatie? Hoe komt ze tot stand? #Als men in de oceaan kijkt naar de stratigrafische ouderdom van de sedimenten op het basalt, bemerken we dat deze ouder en ouder worden verder van de MOR weg. Hoe kan men dit verklaren? #Geef het verband tussen: verandering van zeeniveau, topografie van de oceaan, ouderdom van de oceaanbodem en platentektoniek. #Hoe bepaalt men de periodiciteit voor het voorkomen van aardbevingen en welke zijn de aannames hiervoor? #Hoe kan platentektoniek een rol gespeeld hebben op het klimaat van de aarde gedurende 10-tallen miljoenen jaren? #Hoe kan je de verschillende eigenschappen van p en s golven uitbaten om de oorsprong van de aardbevingen te lokaliseren. #Wat is het relatieve belang van warmteproductie in de oceanische korst tov warmte vanuit de mantel? #Wat is de Wilson-cyclus en bespreek in dit kader Indonesië, de oostkust van de USA, de Middellandse Zee en de Himalaya. #Hoe berekent met het epi-en hypocentrum van een aardbeving uit de gegevens van seismische trillingen? Wat vertellen die trillingen ons over de inwendige structuur van de aarde? #Er is een opeenvolging van broeikas en ijstijd, De motor hiervan is de interne warmte van de aarde. Leg uit. Teken schematisch een profiel door de oceaan van een actieve naar een passieve oceaanrand en geef de hoofdreliëfvormen in de oceaan aan.• Geef schematisch de organische en anorganische koolstofcyclus weer. #Leg uit wat " Hot Dry Rock" concept is en waarom het ook vanuit economisch oogpunt aanlokkelijk is (cijfermateriaal). Leg uit wat het geodetisch doublet systeem is. #Leg uit, liefst met schematische tekeningen of diagram hoe het komt dat de vulkanische gesteenten van IJsland en Hawaï meer op elkaar vergelijken dan de vulkanen van Java en Sumatra. #Toon aan hoe je een hypocentrum van een aardbeving bepaald.,Waarom zijn aardbevingen binnen platen, van plaatranden weg, ten eerste toch mogelijk en bovendien steeds van kleinere grootte dan die van aan de plaatranden? Wat is de benioffzone? #Toon aan, geïllustreerd met enkele schema's, waarom vulkanische gesteenten in eilandbogen een andere samenstelling hebben dan de vulkanische gesteenten in IJsland. Kan je ook met een schema aantonen of de vervormingtemperatuur van lava in beide gevallen dezelfde of verschillend zijn? #Hoe kan men een paleoplaatpositie? Welke argumentatie zou je ontwikkelen om de realiteit van de platentektoniek aan te tonen? Zorg voor een goede structuur. #Is de mantel van de aarde homogeen of kan men er een grens trekken? Verklaar uw antwoord met verschillende waarnemingen. #Toon aan dat volgende structuren tot een zelfde cyclus behoren, zet ze in de juiste volgorde en maak er een tekening bij: Appalachen- Indonesië- Japanse Zee- IJsland- Himalaya- Rode Zee- Andesgebergte -.... #Kunt u een degelijke verantwoording waarom de continenten uit elkaar gaan? #Geef de voorwaarden die nodig zijn om een steenkoollaag te vormen. #Wat is geothermische energie? Geef voorbeelden. #Hebben aardgas en gas uit steenkool dezelfde oorsprong? Verklaar.