Evolution of Primates and Paleo-anthropology

Het zijn vier lange namiddagen in Gent, maar de hoorcolleges zijn wel interessant en interactief, gegeven door een goede prof.

Examenvragen tot 2024 zijn overgenomen van de geologen en biologen uit Gent.

Examen 2022-2023

Argue why you think the following stetements are correct, false, or both. (oral /30, written /20 -> /5 per statement)

Version 1

Oral: Do Platyrrhini and Catarrhini show the same ecological/Morphological variation.

Written:

1) Hominids lost their fur, because it blocked sunlight

2) Australopithecus is an early East-African hominid

3) Neanderthals have lot of similar traits to sapiens, which they independently evolved.

4) The knee morphology has remained quite consistent throughout human evolution from the split from chimps on.

Version 2

Oral: The evolutionary shift toards bipedal locomotion started with the origin of Homo erectus and the drying of the East African enviroment.

Written:

1) Extant apes are fully arboreal and strictly quadrupedal, and have a large bodysize.

2) Human evolution is an example of cladogenesis.

3) Primates originated in Africa.

4) A foot arch is an adaptation to vertical climbing, as it helps to grasp around a tree stem.

Version 3

Oral: modern humans and Neanderthals co-existed and co-evolved.

Written:

1) Tarsi shows very simular traits to its sistergroup the New World monkeys.

2) Dermatoglyphs are important for thermoregulation.

3) Small hominins are all part of Australopithesines.

4) A wide pelvis in hominins has advantages (something like that).

Version 4

Oral: Savannah theory explains the phenotype of modern humans.

Written:

1) Meat was only culturally important.

2) Australopithecus could walk efficiently.

3) Old World monkeys all had the same ecological niche (social and arboreal).

4) ?

Examen 2021-2022

Version 1

1. Is neocortex related to body size? (here you had to explain about body size and brain weight and brain size folds, overall morphology of brains, wernick and broca, neocortex and social groups relation and communication)
2. True false + argumentation
   1. Is monkeys a phylogenetic species
   2. Is knuckle walking the ancestral state of locomotion of ape and man?
   3. Does the robust Australopithecus have robust arms?
   4. Did Homo erectus migrate out of Africa and then give rise to Homo sapiens?

Version 2

1. In the evolution of hominins the jaw apparatus becomes more robust (true from Sahelanthropus, Orrorin and Ardipithecus towards Australopiticines, but then finer jaw apparatus again in Homo, reason: diet and foodhandling. From soft fruits and leaves in forest towards hard tubers, towards meat and cooking food)
2. Written questions:
   1. The brain size of the neonatus of H. sapiens is restricted by the size of the mother's birth canal (no: largest increase is after birth, allows more neural connections)
   2. Prosimii are less adapted to living in trees than apes and monkeys
   3. Monkeys have a tail that can be a prehensile 'extra limb' (not all, Callitrichidae, and Prosimii have one too)
   4. Australopithecines are adapted to fighting (yes, fighting man theory)

Version 3

1. Mondeling (True/False/both) 30pt: The evolution of the human skin, brain hypertrophy and bipedalism were independent processes

1. Schriftelijk (True/False/both) 20pt (5pt/statement):
   1. The use of fire was purely a cultural thing and didn’t lead to any morphological changes
   2. Humans are Catarrhini and therefore monkeys
   3. Tarsiers have similar morphological traits as their sistergroup the lemurs and loris
   4. Everyone has the same ratio of neanderthal and h.sapiens dna

Examen 2018-2019

Version 1

1. 3 stellingen: waar, fout of beide + verklaar
   1. De evolutie van de mens wordt gekenmerkt door een lineair en chronologisch verloop.
   2. ‘Lucy’ liep volgens het inverted pendulum principe.
   3. De tanden van primaten vertonen adaptaties voor het vermalen van bladeren.

Version 2

1. Are the following statements false, correct or both
   1. The Homo habilis should better be called the Australopithecus habilis
   2. The neanderthals were able to speak
   3. The prosimians are not so well adapted to living in trees Verniers
   4. Give the importance historically and scientifically of the Zhoukoudian (China)
2. What is rock art. Where can it be found? To which industries does it belong and to which species? What are the hypotheses to explain rock art?
3. Give the importance historically and scientifically of Lake Turkana (kenya)
4. Why did the Australoptitecines and Homo lineage orignated in Africa (--> rift valley formation --> different niches)
5. Name of a skull (Paranthropus) - Determine the age of death - Mandibula of fossil primate

Examen 2016-2017

Deel Adriaens

1. Australopitheci and Homo transition is characterised from fighting to non-fighting body plan.

2. Knuckle-walking is the transition of quadrupedal to bipedal walking.

3. Toolmaking and language developed independed from each other.

Deel Verniers

1. Put in the right order: bipedalism, terrestrialism, encephilization, civilization/culture? With examples, sites, ages,...

2. Body art and Rock art in the prehistory. Give examples and discuss at what industry they belong. Give also a scientific explanation to these founds.

3. Give the context of at least 5 sites in France.

4. Give the most important Neanderthal sites in Belgium.

Mondeling

1. A. afarensis of H. habilis: wat is het en wat zijn de kenmerken waaruit je dit kan afleiden?

2. Kaak gorilla of proconsul: wat zijn de kenmerken en in welke groep van de primaten zet je dit? (Diastema, size canine, cusps, palate, tooth formula, maxilla or mandible, snout length, ...)

3. Hoe bepaal je de leeftijd van een skelet? (Tanden, epiphyseal fusion, toegroeien suturen op schedel, artrose)

4. Hoe bepaal je het geslacht van een skelet?

Examen 2014-2015

Deel Adriaens

1. Is the diversification of apes also visible in the past?

2. Is the hypothesis of the African origin of Homo Sapiens based on fossil evidence?

3. Can you say the evolution from early australopithicenes to Homo sapiens happened gradually?

Deel Verniers

1. Put in the right order: bipedalism, terrestrialism, encephilization, civilization/culture? With examples, sites, ages,...

2. Body art and Rock art in the prehistory. Give examples and discuss at what industry they belong. Give also a scientific explanation to these founds.

3. What is the paleoantropological and archeological importance from the site Spy? What is found?

4. What caused the accelerated cooling of the Quaternary? Which influence had this in the development of the Homo?

5. Fossielen : Paranthropus boisei, Proconsul, determination of sex of recent skull (tell also how you should do this)

Examen 2012-2013

Deel Adriaens

1. Zijn de eerste mensen in europa afkomstig van een immigratiegolf van de Afrikaanse Homo heidelbergensis?

2. Kon H. neanderthalensis spreken?

3. Is de vorm van het kaakapparaat van de hominiden het gevolg van verandering in ecologie?

Deel Verniers

1. 3 schedels/skeletten mondeling

2. 2 schriftelijke vragen:

A. Belangrijke gebeurtenissen in menselijke evolutie: geef de juiste volgorde, met belangrijke vondsten, tijdstippen etc.: bipedalisme, terrestrialisme, encephalisatie, civilisatie

B. Verklaar de plotse koeling aan de basis van het Quartair, heeft dit een invloed gehad op de ontwikkeling van Homo?

Examen 2011-2012

Deel Adriaens

1. Neanderthalens gebruikten nog geen taal.

2. De eerste hominiden die West-Europa koloniseerden waren afstammelingen van de H. heidelbergensis

3. De algemene trend binnen de hominiden is het robuuster worden van het kaakapparaat.

Deel Verniers

1. Bespreek de oorzaak van de afkoeling in het Quartair en de gevolgen voor de evolutie van de hominiden.

2. Zet in juiste chronologische volgorde: bipedalism, encepahilsation, civilization, terrestrialism. Argumenteer met fossiele evidentie en de tijdsschaal

3. fossielen: Onderkaak Australopethicus sp. & schedeldak van H. ergaster - H. erectus grade (Java Man, Trinil)

(de beste methode bij de fossielen is het werken via uitsluiting: probeer via zoveel mogelijk kenmerken bepaalde species uit te sluiten, dan moet het normaal geen probleem zijn. Ook altijd handig als je de fossielen herkent van het practicum!) Algemeen: ga bij het blokken van het Adriaens-gedeelte niet overdreven in detail, probeer het belangrijke te onderscheiden van de randinformatie. Zorg zeker dat je het laatste gedeelte, de uitleg van de cladistische analyse, ook goed kent. Er komen vragen zoals wat is Bremer support, via welke principes wordt de boom gegenereerd..

Examen 2010-2011

Deel Adriaens

1. De armen en benen van Paranthropus waren heel robuust.

2. Het eten van vlees speelde een belangrijke rol bij de eerste migraties van homininen

Deel Verniers

1. Welke vondsten geven een inzicht in cultuur gedrag van de moderne mens bij de archaische homo sapiens.

2. Sites rond Turkana meer bespreken.

3. Oorzaken van snelle afkoeling aan de basis van het Kwartair + invloed op de evolutie van eerste mensachtigen.

4. Practicum: Mauerkaak, kaak gorilla + paar makkelijke vragen op menselijk skelet (man/vrouw + ouderdom).